خاطرات و سفرنامه ژنرال آیرونساید در ایران
(به ضمیمه اسناد و مکاتبات سیاسی وزارت خارجه انگلستان)
ترجمه: بهروز قزوینی
نشر آینه، 1363 
--------------------------------------------
» کودتای رضاخان یا ژنرال آیرونساید





--------------------------------------------

کودتای رضاخان یا ژنرال آیرونساید 

فرهاد قلیزاده
gholizadeh@iichs.org

[لرد آیرونساید، فرزند ژنرال آیرونساید]:
ژنرال هالدین به پدرم اختیار تام داده بود تا بعنوان فرماندۀ نیروهای شمال ایران ـ «نورپرفورس» ـ هر کاری را که صلاح می‌داند انجام دهد. این یک نوع فرماندهی نیمه مستقل بود و کسانی که در این نیرو خدمت کردند بعدها یک نشان «شمال ایران» به ردیف مدالهای خدمات عمومی خود افزودند. این انتصاب دقیقاً با توانایی‌ها و خلق و خوی پدرم سازگار بود.
پدرم بعد از بازسازی روحیه نیروهای خودش و ثبات بخشیدن به موقعیت قزوین توانست افکارش را روی مسئله تجدید سازمان قزاق‌های ایران متمرکز کند داستان انتخاب رضاخان از سوی او برای فرماندهی این قوا، برای بسیاری، داستانی آشناست. هر چند که پدرم در آن موقع نمی‌دانست او روزی شاه ایران خواهد شد، اما آشکارا، راه را برای او هموار کرد.
پیش از آنکه پدرم ایران را ترک کند، رضاخان کودتایی در تهران انجام داد. اما به قولش وفادار ماند و نسبت به شاه وقت ابراز وفاداری نمود. پدرم در خاطراتش می‌نویسد: «گمان کنم همه فکر می‌کنند که من کودتا را ترتیب دادم. راستش را بخواهید، تصور می‌کنم من اینکار را کردم.» قولی که رضاخان داده بود، با وفاداری حفظ شد. تا هنگامی که در سال 1925 او از روی احترام فرستاده خصوصی‌اش را به دانشکده ستاد در کمبرلی اعزام کرد و تقاضا کرد تا از زیر بار این قول خلاص شود».¹ [ در این مقطع ژنرال آیرونساید فرماندهی دانشکده ستاد در کمبرلی را بعهده دارد].

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. آیرونساید ادموند، خاطرات و سفرنامه ژنرال آیرونساید در ایران، ترجمه: بهروز قزوینی، نشر آینه، چاپ دوم، 1363، ص14.

 فهرست بالا
-------------------------------------------------------------------------------------